 | |
| Spreker | Dr. J. Stefels (RUG) |
| Titel | Een jaar in het ijs van de Noordpool – de MOSAiC expeditie |
| Datum/tijd | dinsdag 14 februari 2023 om 20:00u |
| Taal lezing | Nederlands |
| Terugkijken | de lezing kan online teruggekeken worden via YouTube |
Samenvatting
De Noordpool wordt wel de thermostaat van de Aarde genoemd. De opwarming gaat daar ca. vijf keer harder dan waar dan ook op Aarde, met als gevolg dat de ijsbedekking van de Arctische oceaan in snel tempo afneemt. Maar hoe zich dit verder gaat ontwikkelen en wat voor gevolgen dit heeft voor de rest van de wereld, daar zijn de klimaatmodellen het nog niet over eens. Dit gebrek aan consensus wordt voor een groot deel veroorzaakt door een gebrek aan data: vooral in de winter en het vroege voorjaar is het zeeijs ontoegankelijk en het doen van onderzoek vrijwel onmogelijk. Dit besef heeft ertoe geleid dat een internationale groep wetenschappers al in 2011 is begonnen met het ontwikkelen van een plan voor een grote internationale en multidisciplinaire expeditie, waarin de ontwikkeling van het zeeijs van de Noordpool gedurende een heel jaar gevolgd zou worden. Na diverse workshops en met bijdragen vanuit de gehele wereld van het zeeijsonderzoek, is uiteindelijk in 2018 het definitieve plan voor MOSAiC gepubliceerd, met als hoofdvraag: Wat zijn de oorzaken en gevolgen van een veranderende en afnemende Arctische zeeijsbedekking?
MOSAiC staat voor: Multidisciplinary drifting Observatory for the Study of Arctic Climate. Toen het Duitse Alfred Wegener Institut für Polar Forschung zich verbond aan de expeditie en de ijsbreker RV Polarstern ter beschikking stelde om gedurende het hele jaar als uitvalsbasis voor de onderzoekers op het ijs te dienen, konden de feitelijke voorbereidingen beginnen en projecten bij nationale overheden aangevraagd worden. Uiteindelijk vond de expeditie plaats van oktober 2019 tot oktober 2020. Het zou de grootste polaire expeditie ooit worden, met een totaalbudget dat de 140 miljoen euro oversteeg, waar 20 landen aan mee hebben gedaan en meer dan 600 wetenschappers bij betrokken waren.
In deze presentatie geef ik een overzicht van de wetenschappelijke achtergrond van MOSAiC, wat de plannen waren en wat ervan terecht is gekomen in een jaar waarin de wereld stil stond. Ook zal ik een overzicht geven van onze bijdrage vanuit Groningen. De spin-off van de enorme dataset die tijdens MOSAiC verzameld is, zal nog generaties wetenschappers bezighouden.